จากตำนาน "เจ้าฟ้าฮ่าม" สู่รอยต่อแห่ง "ทุ่งยั้ง"

เปิดบันทึกประวัติศาสตร์รสชาติ : ทำไมอาหารลับแลถึงไม่เหมือนใคร?

หากคุณเคยสงสัยว่า ทำไมอาหารที่เมืองลับแลถึงมีรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์? ทำไมเรากินข้าวเหนียวเหมือนคนเชียงใหม่ แต่กับข้าวเรากลับมีรสกลมกล่อมคล้ายคนภาคกลาง? คำตอบของรสชาติที่ซับซ้อนนี้ ไม่ได้เกิดขึ้นเมื่อวาน แต่มันถูกบ่มเพาะมายาวนานนับพันปี ผ่านการเดินทางของผู้คนและสงคราม จนกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ร้าน "ลำลำลับแล" ภาคภูมิใจที่จะเล่าให้ฟัง

๑. ปฐมบท: เลือดเนื้อเชื้อไขจาก "ล้านนา" (ตำนานเจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร)

ย้อนกลับไปในพุทธศักราช ๑๕๑๓ ตำนานเล่าขานถึง "เจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร" พระราชบุตรแห่งกษัตริย์เมืองเชียงแสน (อาณาจักรโยนกนาคนคร) ผู้ซึ่งออกเดินทางติดตาม "ช้างเผือก" คู่บารมีที่เตลิดหนีเข้าป่า พระองค์พร้อมไพร่พลติดตามรอยช้างมาจนถึงพื้นที่ราบสลับหุบเขาอันอุดมสมบูรณ์ และทรงตัดสินใจตั้งบ้านแปงเมืองขึ้นที่นี่ โดยให้ชื่อว่า "เมืองลับแล"

นี่คือ "รากเหง้า" ที่สำคัญที่สุดของชาวลับแล เราคือลูกหลานที่สืบเชื้อสายมาจาก ล้านนา โดยแท้จริง วัฒนธรรมการกินของเราจึงเริ่มต้นด้วย "ข้าวเหนียว" (ข้าวนึ่ง) การใช้ปลาร้า ถั่วเน่า และเครื่องเทศสมุนไพรแบบเมืองเหนือ รวมถึงภาษาพูด "คำเมือง" อันไพเราะที่ยังคงก้องกังวานอยู่ในหุบเขานี้

๒. จุดเปลี่ยน: เพื่อนบ้านนามว่า "ทุ่งยั้ง-สุโขทัย"

ในขณะที่ลับแลเจริญรุ่งเรืองอยู่ในหุบเขา ติดกันนั้นคือ "เมืองทุ่งยั้ง" (หรือกัมโพชนครในอดีต) ซึ่งทำหน้าที่เป็นเมืองหน้าด่านสำคัญของ อาณาจักรสุโขทัย

เมื่อ "ล้านนา" (ลับแล) มาอยู่ชิดติดรั้วกับ "สุโขทัย" (ทุ่งยั้ง) การแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมจึงเกิดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เปรียบเสมือนการแต่งงานกันของสองอาณาจักร

• ลับแล มอบความเข้มข้น จัดจ้าน และกลิ่นอายของสมุนไพรป่า

• สุโขทัย มอบความละมุนละไม รสชาติเปรี้ยว เค็ม หวาน และวัฒนธรรมการใช้น้ำปลาและข้าวเจ้า

การผสมผสานนี้ไม่ได้เกิดขึ้นในวันเดียว แต่ค่อยๆ ซึมซับผ่านวิถีชีวิต การค้าขาย และการเกี่ยวดองเป็นเครือญาติ จนเกิดเป็น "อัตลักษณ์ลับแล" ที่มีรสชาติอาหารไม่เหมือนที่ใดในโลก เป็นรสชาติ "ลูกผสม" ที่หาทานได้ยากยิ่ง

๓. มรดกที่ยังมีลมหายใจ ณ บ้าน ๑๐๐ ปี "ลำลำลับแล"

ประวัติศาสตร์เหล่านั้น ไม่ได้จางหายไปกับกาลเวลา แต่มันถูกเก็บรักษาไว้อย่างดีที่สุดใน "ครัวไฟ" ของบ้านไม้สักโบราณหลังนี้

บ้านไม้ ๑๐๐ ปี ของร้านลำลำลับแล คือพยานรักแห่งการสืบทอดวัฒนธรรม

• จากรุ่น พ่อขากลิ้ง - แม่ขายอด (ทวด) ผู้บุกเบิกและสร้างบ้าน

• ส่งต่อสู่รุ่น ตาเงิน - ยายจัน ผู้สืบสานรสชาติ

• จนมาถึงมือของ ป้าและแม่ ในปัจจุบัน

อาหารทุกจานที่เราเสิร์ฟ คือรสชาติที่สะท้อนประวัติศาสตร์หน้านี้อย่างชัดเจน "แกงฮังเล" ของเรา เข้มข้นถึงเครื่องแกงแบบล้านนา แต่มีความกลมกล่อมแบบสุโขทัยซ่อนอยู่ "ข้าวพันผัก" คือภูมิปัญญาการนำแป้งข้าวเจ้า (สุโขทัย) มาประยุกต์ทำอาหารแบบนึ่ง (ล้านนา)

บทสรุป: รสชาติที่ควรค่าแก่การรักษา

ที่ร้าน ลำลำลับแล เราไม่ได้แค่ขายอาหาร แต่เรากำลังทำหน้าที่ "ผู้ดูแลประวัติศาสตร์"

เรายังคงตำน้ำพริกด้วยครกใบเดิม ปลูกสมุนไพรในดินผืนเดิม และปรุงรสด้วยความเคารพในบรรพบุรุษ เพื่อให้มั่นใจว่า รสชาติแห่งการพบกันของ "เจ้าฟ้าฮ่าม" (ล้านนา) และ "เมืองทุ่งยั้ง" (สุโขทัย) จะยังคงมีลมหายใจ และส่งต่อความอร่อยนี้สู่คุณ... แขกผู้มาเยือนคนสำคัญของเรา

แวะมาสัมผัสรสชาติแห่งประวัติศาสตร์ได้ที่ ร้านลำลำลับแล (บ้าน ๑๐๐ ปี) สืบสานตำนานความอร่อย... ด้วยหัวใจลูกหลานเมืองลับแล